TIP TARİHİ

Osmanlı İmparatorluğu'nun önemli eczacılarından Ali Süreyya Kalemcioğlu üretimi "İksir-i Süreyya" ile ilgili çok nadir belgeler

Ali Süreyya Bey'in vefatından sonra "İksir-i Süreyya" ilacının üretiminin devam etmesi için, Etem Pertev ve Şeriki Laboratuvarında yaptırılmasını şart koşan Sıhhat ve İçtimai Muavenet Vekili ıslak imzalı döküman

Kalemcioğlu ailesinden Şeyh Mehmet Efendi’nin oğlu olan Ali Süreyya, 1855 yılında İzmit’te doğdu. 1884’te Mekteb-i Tıbbiye-i Mülkiye’nin (Sivil Tıp Okulu) Eczacılık Sınıfı’ndan mezun olmuş, diplomasını 1887’de almıştı. Aynı yıl Balıkesir Belediyesi Eczacısı olarak meslek hayatına başladı. 1891’de İstanbul’a geri döndü ve Haseki Hastanesi’ne başeczacı olarak atandı. 1899 yılında ilk Türk tıbbi müstahzarlardan olan İksir-i Süreyya (Demir Bileşiği) adını verdiği (Elixir Toni-Digestif Ferrugnineux) ilacı yaptı. İlaç, Edhem Pertev Laboratuvarı’nda üretilerek piyasaya çıkartıldı. Bu hazır ilaç kısa bir sürede büyük bir üne kavuştu, dış ülkelere ihraç edildi. 1965 yılına kadar Pertev Laboratuvarında imal edildi.

Yakın Türk Eczacılık Tarihine dair defterinde Süheyl Ünver, “Ord. Prof. Dr. Akil Muhtar Bey hocamız bu ilaca itimat eder ve çok yazardı. Biz de hastalarımıza verirdik. Kısaltarak Elixir Süreyya diye reçete ediliyordu. Mübarek, dikkatli ve en eski eczacılarımızdan olan Süreyya Bey, çok nazik, çok kibar bir İstanbul Efendisiydi. Haseki’de bütün hayatını eczacıbaşılıkla harcadı. Hayatının son yıllarında Abdi İbrahim Laboratuvarı’nda mesul müdür olarak çalıştı ve başka müstahzarlar üretilmesine olanak sağladı” diye yazmaktadır.